Sommige mensen bezitten zodanig veel expertise en ervaring rond een bepaald ambacht dat men ze als ‘living human treasure’ kan omschrijven. Het vastleggen en delen van hun kennis en verhalen is de ideale manier om het immaterieel cultureel erfgoed levend te houden. Op circusvlak spreken we graag van ‘Living Circus Treasures’: waardevolle circusfiguren die een schat aan informatie met zich meedragen. Circuscentrum legde getuigenissen van deze mensen vast. (En ze staan hier nog niet eens allemaal!)
Als er iemand van belang is geweest om het circuserfgoed van bij ons in kaart te brengen en te verzamelen, dan is het André De Poorter (Zulte, °1944) wel. De kennis en expertise over de Belgische circusgeschiedenis die hij doorheen de voorbije 35 jaar vergaarde, is van onschatbare waarde. Jarenlang schuimde hij archieven en veilingen af, kocht materiaal aan en verzamelde met als voornaamste drijfveer de Belgische circussen en hun artiesten van de vergetelheid te vrijwaren.
Circus Jhony: de naam doet bij sommige oudere circusliefhebbers misschien nog een belletje rinkelen. Nochtans is er niet zoveel bewaard van dit familiecircus dat in 1982 stopte met rondreizen. Circuscentrum zocht de twee enige nog levende leden van Circus Jhony op in hun appartement in Aalst: de ondertussen 92-jarige Henriette “Jetty” Van Lissum en haar negen jaar jongere zus José.
Van Circus Knie tot Circus Krone, van Noorwegen tot Zuid-Afrika: Patricia De Jonghe speelde overal. Eerst met haar familie bij Circus De Jonghe, later met De Chicky’s: Eugene Altenberger en Patricia’s man, de wereldberoemde witte clown, Bruno Stutz. Voor de reeks Living Circus Treasures zochten we de inmiddels 74-jarige Patricia op bij haar thuis in Hofstade. Wat herinnert Patricia zich nog van de tournees in Congo? Hoe leerde ze haar man Bruno kennen? En wat liep er mis met haar olifantenact?
Leo Verswijvel, alias Bill Kartoum, baatte samen met zijn Italiaanse echtgenote Patrizia Lotti het Magic Circus uit. De legendarische Bill was de oudste actieve circusdirecteur van Vlaanderen. Als artiest kende hij een turbulent maar boeiend leven. Tot ver in de tachtig bleef hij doorgaan met Patrizia aan zijn zijde.
Circus Ronaldo is vandaag het best gekende Vlaamse circus. Vader Johnny, moeder Maria en zonen Danny en David Ronaldo trekken sinds 1975 met dit circus door België, Europa en de rest van de wereld. Ze zijn van klein familiecircus geëvolueerd tot een vernieuwend gezelschap dat voorstellingen brengt die een mengeling zijn van clownerie, acrobatie, poppenspel, commedia dell’ Arte, tragedie en melancholie.
De Duitse circusfamilie Malter is veelbetekenend geweest voor het Vlaamse circusleven. Na WO II kwam deze familie naar België en begon rond te trekken met een circus en indrukwekkende menagerie. Dochter Rose-Marie en haar echtgenoot Jean Gebruers begonnen in de jaren ’70 met een eigen circus dat in 1986 de naam Rose-Marie Malter kreeg. De laatste jaren was Jean Gebruers niet meer actief als directeur, maar besteedde nog steeds het grootste deel van zijn tijd aan de dagelijkse praktijk van het circus dat door de kinderen Tamara en Patrick werd gerund. Na de dood van Jean Gebruers in 2014 kwam het circus in zwaar weer terecht, hetgeen resulteerde in een faillissement.
Wiener Circus werd opgericht door een andere telg uit de circusfamilie Malter. Ulrich Malter begon ermee samen met zijn vrouw Irene Aspeslag in 1965. Tot op vandaag wordt nog steeds gereisd onder dezelfde naam; daarmee is het meteen ook het oudste actieve circus van ons land. De leiding is in handen van Ricky Cannone.
Karl Heinrich Malter, beter bekend als Harry Malter, is een levende legende. Met Circus Piste beleefde hij een gouden tijd in de jaren zeventig. Zijn olifanten schitterden aan de zijde van Gerard Depardieu en tijdens campagnes van Côte d’Or. De laatste 25 jaar is hij vooral bekend van zijn Familiepark nabij Gent, waar hij ons op een winterse decemberdag verwelkomt voor een privérondleiding en een diepgaand gesprek bij een stukje taart.
Victor Gombert (86), beter bekend als Toto Chabri, was wereldwijd een van de meest bekende august-clowns. Hij toerde in alle continenten, maar amper in België. Voor de reeks Living Circus Treasures graven hij en zijn vrouw Nora in hun geheugen, met verbazingwekkende verhalen over hoe ze elkaar leerden kennen, ballerinascènes en het internationale succes.
Circusmagazine is het driemaandelijks tijdschrift voor de circuskunst. Op eigentijdse wijze bericht het over verleden, heden en toekomst van de circuswereld in Vlaanderen and beyond.
Abonneer je hier