Checklist - De karavaan houdt halt

Het traditionele circus trekt van stad naar dorp met een hele karavaan. Waar dien je als lokale overheid rekening mee te houden om hen een plekje te geven? En wat kan de samenwerking tussen de lokale overheid en het circus makkelijker maken?

Het traditionele circus kende zijn hoogtijdagen in de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw, en blijft tot op de dag van vandaag een levendige en belangrijke culturele speler. Het circus kan een sterke verbindende rol spelen en bijdragen aan het maatschappelijke weefsel van een buurt. Reizende circussen spreken een breed publiek aan, van jong tot oud, en brengen veel leven en plezier naar de wijken die ze bezoeken.

Traditionele reizende circussen zijn vaak familiezaken, waarbij de gezelschappen in eigen beheer werken en niet op uitkoopsom spelen in cultuurcentra of op festivals, zoals moderne gezelschappen dat doen.

Elke stad of gemeente heeft zijn eigen regels en procedures, wat de administratieve afhandeling voor het verkrijgen van een standplaats complex kan maken. Hieronder vind je een checklist met aandachtspunten die kunnen bijdragen aan betere afspraken en een positieve ervaring voor zowel het circus als de lokale overheid:

Circusreglement

Om verwarring te vermijden is het aangeraden om algemene afspraken en regels samen te vatten in een circusreglement. Enkele voorbeelden van circusreglementen: Brakel, Herentals, Hoegaarden, Lokeren

Toekenning vergunning

Zorg ervoor dat circussen niet te lang moeten wachten op een antwoord over de goedkeuring van hun vergunning. Dit maakt het voor hen eenvoudiger om hun tournee te plannen of aan te passen. Maak bij de toekenning van de vergunning duidelijke afspraken en leg deze schriftelijk vast.

Let op: Er is geen officiële erkenning voor circussen in Vlaanderen. Circussen kunnen wel een subsidie ontvangen van de Vlaamse overheid op basis van het Circusdecreet, maar dit geldt niet als een formele erkenning.

Voor een overzicht van de Vlaamse circussen kan je terecht op circusinvlaanderen.be, een overzicht van de hedendaagse gezelschappen vind je terug op Circus in Flanders.

Geïntegreerd circusbeleid

Wijs één contactpersoon aan voor het circus die de coördinatie verzorgt wanneer er meerdere stads- of gemeentelijke diensten betrokken zijn. Communiceer duidelijk op de eigen website hoe deze contactpersoon te bereiken is.

Als er gebruik wordt gemaakt van een digitaal evenementenloket, zoals Eagelbe, zorg dan voor een aparte categorie ‘circus’ die is afgestemd op de werking van een reizend circus.

Standgeld of waarborg

Sommige gemeenten vragen standgeld of een retributie van circussen.

Wanneer een circus in een gemeente neerstrijkt, brengen ze veel mee: de tent (of tenten), woonwagens, vrachtwagens met materiaal, een inkom, enzovoort. Een circus is geen marktkraam, en standgeld dat wordt berekend op basis van de ingenomen oppervlakte kan snel oplopen. Houd rekening met de culturele waarde en economische situatie van circussen en zorg ervoor dat het standgeld betaalbaar blijft.

Het is mogelijk om een waarborg te vragen als voorziening voor eventuele schade. Zet de voorwaarden en termijnen voor de betaling duidelijk op een rij en zorg ervoor dat alle betrokken partijen hiervan op de hoogte zijn.

Spreiding in tijd en ruimte

Spreid de komst van verschillende circussen en laat minstens drie maanden tussen de passages van verschillende circussen. In grotere gemeenten en steden kunnen circussen over verschillende deelgemeenten worden gespreid.

Voorkom dat circussen vrijwel gelijktijdig in dezelfde gemeente optreden. Dit zorgt voor een grotere publieksopkomst en voorkomt overlap in promotie tussen de verschillende circussen.

Circussen hebben er belang bij om steeds in dezelfde periodes en op dezelfde locaties op te treden. Dit helpt hen om hun publiek op te bouwen en te behouden. Continuïteit en herkenbaarheid zijn cruciaal voor het onderscheiden van andere circussen.

Tentvriendelijke pleinen

Geef circus weer een plek in de binnenstad; dit bevordert de toegankelijkheid en stimuleert de betrokkenheid van de bevolking.

Bij de heraanleg van pleinen en groen moet rekening worden gehouden met de behoeften van tenten. Dit geldt niet alleen voor reizende circussen, maar ook voor festivals en buitenvoorstellingen, waarvoor het steeds moeilijker wordt om geschikte plekken in de publieke ruimte te vinden. Zorg voor voldoende ruimte voor tenten en wagens, zonder dat bomen, palen of bankjes in de weg staan.

Let bij de heraanleg op goede drainage om te voorkomen dat graspleinen beschadigd raken door vrachtwagens. Onderzoek of circussen gebruik kunnen maken van het gemeentelijke aanbod voor het leggen van rijplaten; het zelf leggen van rijplaten kan vaak hoge kosten met zich meebrengen.

Zorg ervoor dat de toegewezen locaties voor circussen goed bereikbaar zijn voor vrachtwagens.

Privéterrein

Circussen kunnen zich ook op privéterreinen vestigen. Het is aan te raden om een meldingsplicht in te voeren voor circussen die op privéterrein komen.

Promotie

Circussen maken gebruik van borden voor hun promotie. Omdat traditionele circussen hun eigen promotie beheren en niet via een cultuurcentrum of festival werken, voorzien zij zelf in hun reclame. Aanplakborden en flyers blijven de belangrijkste middelen om het publiek te informeren over de komst van een circus.

Voor het plaatsen van reclameborden langs de openbare weg is toestemming nodig van de wegbeheerder, meestal de gemeente.

Maak duidelijke afspraken over de locaties waar reclameborden mogen worden geplaatst en de termijn waarbinnen deze borden geplaatst en weer verwijderd moeten worden.

Voorzieningen

Voorzie verzonken waterpunten en aansluitingen voor elektriciteit waar circussen gebruik van kunnen maken.

Afvalbeleid

Voorzie een regeling voor afvalbeheer. Mogelijke oplossingen zijn onder andere:

Het verstrekken van een tijdelijke containerparkkaart.
Het plaatsen van afvalcontainers op de locatie.
Het aanbieden van speciale evenementenafvalzakken.

Vragen?

Voor vragen kan je terecht bij info@circuscentrum.be.

We horen graag jullie ervaringen met passerende circussen.