We polsen ongegeneerd naar wat er zich tussen de lakens afspeelt bij actrice, zangeres en theatermaker Abigail Abraham en circusartiest Samuel Bey. Abraham speelt, zingt en danst sinds haar afstuderen aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel een indrukwekkend cv bij elkaar in theater, film en televisie. Bey rolde als jonge jongleur het circus in bij Woesh en zette nadien zijn fascinatie voor het object om in een studie architectuur en productontwikkeling. Als circusmaker zette hij zich op de kaart met Duo Berlingo.

De eerste gezamenlijke creatie van dit koppel artiesten, Baas, is nog niet klaar voor de wereld – een kind strooide roet in het eten – maar groeit langzaam maar zeker om volgende herfst in première te gaan bij PERPLX. Al lijkt tijdsbesef niet meteen hun grootste gemeenschappelijke deler.

Abigail Abraham “We hebben nog een jaar, niet?”

Samuel Bey “Negen maanden?”

Abigail “Nee, elf maanden.”

Samuel “Dat is nog een jaar, inderdaad.”

In Baas probeert een koppel een bed op te maken. Maar de weg naar verse lakens blijkt een hobbelig pad. Abraham en Bey gooien voor deze voorstelling hun verschillende achtergronden in theater, dans, muziek en circus in de mixer. De uitkomst laat nog even op zich wachten, maar Circusmagazine polst ergens halverwege het maakproces alvast naar een tussenstand in de wedstrijd ‘dubbele dons in een hoeslaken stoppen’.

Samuel “Zal ik anders vertellen hoe het gegaan is? Het is eigenlijk begonnen tijdens corona. Er was geen werk meer en we hadden al heel lang zin om samen een project te doen.”

Abigail “Je hebt het voor alle duidelijk niet over onze dochter, hè?” (lacht)

Samuel “Dus zijn we samen in de studio gedoken om een paar experimenten te doen. Ik vond het direct heel goed gaan. Toen besloten we: ‘oké, cool, we doen het’. We hebben een dossier ingediend bij de Vlaamse overheid en hebben subsidie gekregen.”

Abigail “De bedoeling was om in oktober 2023 in première te gaan…”

Samuel “… en toen opeens was die dochter daar.”

Abigail “We hebben nog een tijdje gerepeteerd terwijl ik zwanger was. Maar de première zou zijn wanneer onze dochter nog maar een paar maanden oud was. Daarom hebben we het uitgesteld. Dit voorjaar werken we verder aan Baas en in oktober volgend jaar is de nieuwe premièredatum. Maar in ons hoofd is dit project al heel lang zwevende, onafgewerkt.”

Is dat een voordeel of een nadeel, dat het zo lang zweeft?

Samuel “Ik vind het een voordeel, want alles wat er gebeurde in de afgelopen drie jaar veranderde ons. Ook wij groeien als mensen. De noodzaak die we voelden in het begin, tijdens de covid-periode, is helemaal anders geworden toen we er daarna, vorig jaar, mee aan het repeteren waren. En misschien gaat het weer totaal een andere ingang krijgen in de volgende periode dat we er aan werken. Ik denk dat het goed is voor het project, omdat het dan laag na laag wordt opgebouwd.”

Abigail “Voor mij is het nieuw om zo lang met een idee rond te blijven lopen, maar het is aan het ontpoppen en aan het groeien.”

Het is de eerste circusvoorstelling die je maakt?

Abigail “Absoluut.”

Of definiëren jullie het niet per se als een circusvoorstelling?

Abigail “Het is niet aan mij om het circus te noemen, omdat het niet echt mijn wereld is.”

Samuel “Of nog niet. Het is een mix van disciplines.”

Abigail “Ik maak waar wij in geloven. En ik denk dat het interessant is, de invloeden die je erin leest van andere disciplines. Dat geeft een andere vorm van circus.”

Samuel “Circus is een genre waarin nog heel veel mogelijk is.”
Abigail “En met Baas kunnen wij bijdragen aan wat circus kan zijn.”

Het vertrekpunt is het opdekken van een bed…

© Michiel Devijver ​

Samuel “Zo is het begonnen. Omdat wij tijdens corona veel van dat soort discussies hadden. Het idee van een bed opdekken als koppel is wellicht heel herkenbaar voor veel mensen.”

Abigail “Het is supereenvoudig, superdagdagelijks. Je hebt degene die het idee heeft van: oké, zo moeten we het doen, dat is de beste manier. Maar de andere ziet het anders. Een laken is daarnaast ook een heel mooi object op de scène. Het geeft veel inspiratie om visueel mee te werken. En dan krijg je ook die onderlinge spanning, of die verhouding van: wie deelt de lakens uit, letterlijk. Wie trekt voor, wie trekt tegen? En dat draagt natuurlijk ook grotere vragen in zich: hoe staan wij in deze wereld? Daar hebben we veel gesprekken over gevoerd, over hoe de verhoudingen liggen. Het bed was de start, maar ondertussen is dat uitgebouwd met zo veel nieuws.”

Samuel “Want met een dochter erbij verandert je wereldbeeld, natuurlijk.”

In welk opzicht is het voor jullie veranderd?

Samuel “Mijn wereldbeeld is niet meer zo egocentrisch. Het leven krijgt een heel nieuwe dimensie. Ik dacht: ‘oh nee, we gaan een kind krijgen, dat betekent nog meer zorgen over de toekomst’. Maar ergens is er ook een soort geruststelling: het gaat wel goedkomen. Daar investeren we nu in. En dat geeft hoop en zachtheid.”

En sijpelt dat gevoel door tot in jullie artistieke werk, of staat dat er voor jullie los van?

Abigail “Ik weet het niet, voor mij niet expliciet, maar meer impliciet. Ik weet niet of dat dan per se zo benoemd moet worden. Het metier an sich, van artiest zijn of van kunstenaar zijn, krijgt een heel andere invulling. Een ander ritme van werken. Wat ook wel goed is, want van ‘s morgens tot ‘s nachts werken is niet altijd gezond of noodzakelijk. Nu is het meer afgebakend. Maar dat gaat meer over de praktische kant dan over het inhoudelijke.”

Samuel “Ja, praktisch, maar dat is zo boring, praktisch. Het is meer een gevoelsding. Stel dat je een rotte dag hebt, het werkt niet of zo. Op een gegeven moment moet je naar dat kind en stop je het werk. En opeens is dat een heel andere focus.”

Abigail “Vanaf januari, februari gaan we terug repeteren. Dat is de laatste keer dat we aan het werk gaan op de vloer voor Baas. Ik vind het spannend. Het is intussen een jaar geleden. Misschien gaat het wel voortwerken tot op de vloer, dat weet ik niet. Het is precies alsof we telkens in een volgende level komen. Van covid-gesprek naar ouder in wording naar ouder zijn. Misschien geeft dat extra lading aan de voorstelling. Dat is een beetje afwachten.”

Voor wie maken jullie Baas?

Abigail “Dat is ook wel veranderd.”

Samuel “Bij circus is dat altijd een moeilijke. Er worden vaak circusvoorstellingen geboekt en dan zien ze wel of er families afkomen of niet.”

Abigail “Het is wel een droom om het zo toegankelijk mogelijk te maken.”

Omdat de strijd over het opdekken van een bed meer klinkt als iets waar een volwassene zich in herkent?

Abigail “Ik denk dat het even herkenbaar is voor een kind, maar dat het op een andere manier wordt gelezen. Die gelaagdheid, dat kan en mag. We hebben lang over de titel nagedacht. En we kwamen altijd terug bij ‘Baas’ uit, omdat we altijd nieuwe invalshoeken vinden. In de vorige fase hebben we filosofische gesprekken gevoerd met kleuters: wat is voor hen een baas? Wat houdt dat in? Het gaf een hoop inspiratie die we nu meenemen naar de repetitiezaal.”

Wat heb je daaruit opgepikt?

Abigail “Ik zie nog veel clichés. Een vierjarige is zo puur, nog heel vrij en open, maar het bleek tegelijk ook dat een vierjarige toch al bepaalde ideeën heeft, gevormd vanuit de generatie van hun ouders.”

Samuel “Iedereen interpreteert het anders. Anderzijds zijn er ook de typische clichés over de term ‘baas’ en wie dat dan moet zijn. Dat willen we graag in vraag stellen.”

Abigail “Maar er kwamen ook heel toffe, verrassende dingen uit, die ik misschien niet gedacht zou hebben toen ik een kind was.”

Zuurstof

Betrekken jullie elkaar ook bij werk dat je niet samen doet?

Abigail “We kunnen veel steun zoeken bij elkaar, maar ik denk wel dat Baas verschilt van onze andere projecten. Jij hebt een stijl, zoals ik de mijne heb, en die stijlen gaan nu samenkomen. Er zullen, net zoals in je solo Brick, wel herkenbare situaties in zitten, want jij houdt van dat herkenbare.”

Zijn er dingen bij jou, Abigail, die altijd terugkomen in wat je doet? Wat neem jij mee in dit proces?

Samuel “Het ding is dat Abigail zoveel talent heeft dat zij alles kan. Dansen, muziek maken, acteren, … Als Abigail een project doet, is dat altijd zo anders.”

Abigail “Ik stap graag uit mijn comfortzone. En ik denk dat dit project een serieuze stap uit mijn comfortzone is, om in het circusveld te duiken en Samuels wereld een beetje te leren kennen. Dat vind ik heel exciting en misschien is het net daarom wel iets voor mij.”

Samuel “Het is heel ongewoon dat iemand met jouw profiel en ervaring een circusvoorstelling maakt. Ik vind dat superinteressant. Bij mij gaat het ook zo. Ik doe heel verschillende dingen, met verschillende mensen, in verschillende projecten. Het altijd opnieuw uitvinden, daar haal je de voldoening uit.”

Is het uit je comfortzone omdat je vaak in heel grote producties speelt, waarin je de touwtjes minder in handen hebt?

Abigail “Ik bewonder heel hard hoe Samuel van niks tot een voorstelling komt. Ik zie nu het hele proces. Je moet heel veel aan de kar trekken. Dat ben ik niet gewend, omdat ik de luxe heb om in een team terecht te komen als ik een theaterproductie doe. Daar is er voor elke rol iemand die de taak op zich neemt. En ik zie jou keihard werken om steen per steen het fabriekje op te bouwen.”

Samuel “Dat is zeker ook een uitdaging.”

Abigail “Dat is een uitdaging, maar het is ook een voordeel. Want je kan je eigen goesting doen, van begin tot einde. Ik heb wel co-creaties gedaan, dus het is niet helemaal nieuw. Maar het gaat ook over logistiek en zo, dingen waar ik gewoon niet bij stilsta maar die wij nu ook echt als een duo moeten aanpakken of bespreken.”

© Michiel Devijver ​

‘Selfmade’ is een romantisch ideaal in het circus, maar wat zou jij het circus toewensen dat het niet en het theater wel heeft?

Abigail “Het klinkt inderdaad romantisch om al die vrijheid te hebben. Is dat beter? Ik weet het niet. Ik denk dat er ook veel headspace gaat naar dat logistieke. Bijvoorbeeld, heel praktisch, hoe geraak je op een plek? Dat zijn dingen waar je misschien liever niet op focust op het moment dat er een première in aantocht is. Ik ben heel benieuwd om dat te ontdekken. Want die charme, dat draagt anderzijds ook bij aan het geheel.”

Samuel “Het is wel belangrijk om dingen te maken die logistiek redelijk eenvoudig zijn. Als wij ervoor kiezen om verschillende dingen te doen, en veel dingen te doen, denk ik dat het belangrijk is om er rekening mee te houden.”

Abigail “Vind je het niet jammer dat je niet helemaal los kunt gaan in je wildste dromen over een voorstelling?”

Samuel “Als je reduceert, dan blijft dat wat echt belangrijk is over. De keuze wordt zo uitgepuurd. Dat is natuurlijk ook een bepaalde stijl. Je kunt er ook voor kiezen om een camion te kopen; je moet gewoon doen wat je zelf ziet zitten.”

Less is more?

Abigail “Ik ken het wel: in elke creatie wordt er heel veel brol aangesleurd.”

Samuel “Daarin zijn we elkaar al tegengekomen en voelde ik dat jij uit het theater komt, met een heel andere focus, terwijl ik me meer focus op het object.”

Abigail “Bij mij is het meer dat dromen van, oké, we hebben hier van alles en het kan nog alle richtingen uit gaan. De uitkomst zal denk ik in het midden liggen, waarbij we allebei toegevingen moeten doen.”

Hoe ontwikkelt jullie gezamenlijke taal zich op de scène? Wat krijgen we te zien?

Abigail “Het wordt een heel fysieke, woordenloze voorstelling. Maar met muziek als een derde speler. We hebben natuurlijk veel lakens. Grote ventilatoren.”

En wie strijkt die?

Abigail “Pardon?”

Wie strijkt de lakens?

Samuel “Ah, heel goeie vraag. Hele goeie.”

Abigail “We strijken eigenlijk niet.”

Is het makkelijk om elkaar feedback te geven?

Samuel “Dat is nooit makkelijk, hè? Nee, dat moet een manier vinden.”

Abigail “Toch gaat het wel goed, vind ik. Maar wat moeilijker is, is keuzes maken. Misschien ook vanuit respect voor elkaars eigenheid. Vandaar dat we er anderen bij vragen die ons daarbij helpen.”

Samuel “En ook omdat dat het hele thema van de voorstelling is: wie bepaalt wat, wie leidt? Dan krijg je al een beetje die machtsstrijd in het creatieproces zelf. Dat vind ik heel interessant, maar soms heb je een derde persoon mogelijk die zegt van: ‘oké, dit gaan we doen.’”

Voelt het als een soort veiligheidsnet om je te omringen door andere mensen? Of is dat net eerder om het niet te comfortabel te maken?

Abigail “Ik denk dat het gezond is om het open te trekken. Omdat wij al zoveel engagementen en projecten hebben en ook allebei op het podium staan, is het goed om er af en toe iemand bij te hebben die ons ondersteunt. Die ons wat lucht geeft.”

Samuel “Anderzijds zorgen we ervoor dat het project niet te veel zuurstof inneemt. Omdat we ook nog andere dingen maken. Dat er ook nog een andere uitlaatklep is. Het is een belangrijk project, maar niet het enige waar ons leven om draait.”

Na het applaus

Vinden jullie het belangrijk of waardevol dat je iets overbrengt vanop het podium in de hoofden van het publiek?

Abigail “Ik vind het goed dat je ergens buiten stapt en iets gezien hebt waardoor je de beslommeringen van het leven even hebt kunnen vergeten. Dat je een ander beeld van iets hebt kunnen krijgen ook, of ergens over gaat nadenken. Voor mij is dat wel de droom. (tegen Samuel) Maar ik zie je kijken, misschien is dat voor jou anders?”

Samuel “Nee, maar ik ben een beetje van het ding: moet het dan belerend zijn?”

Abigail “Belerend was niet de vraag, hè? Wat ik mooi vind: als je op het podium staat en je speelt iets en iemand denkt er twee dagen later nog aan. Dat je als publiek nog een keer teruggaat naar die personages, die dan verder leven in je fantasie of in je hoofd. Dat je er in je eigen beleving nog een keer naar kan terugkeren. Je afvragen: hoe zou dat personage deze situatie aanpakken? Dat kan van alles zijn. Maar het feit dat ik kan verder leven naast de scène en dat mensen zich misschien geholpen voelen… dat lijkt mij wel heel cool.”

Dat is een mooie afsluiter, tenzij jullie de wereld (van het circus) nog iets willen toewensen voor 2024?

Abigail “Misschien dat er nog heel veel mogelijkheden in het circus zijn en er nog een heleboel ruimte is om – hoe zal ik het zeggen – het een andere kant uit te sturen. Dat voel ik.”

Samuel “Voor mij persoonlijk, de dingen die mij echt aanspreken in het circusveld, zijn dingen die in de breedte gaan, die durven andere disciplines aan te spreken en die ook in het onderzoek naar een materiaal, naar een beweging, naar een vorm, heel radicaal durven zijn. Dat vind ik superinteressant om te zien.”

www.samuelbey.com
Auteur: Ine Van Baelen
Dit artikel verscheen in Circusmagazine #77 (december 2023)