Een drietal jaar geleden leerden circusartiest Mathias Goethals en danser Tars Vandebeek elkaar kennen. Mathias was een solovoorstelling aan het creëren die in première zou gaan op MAD festival en kon wel wat hulp gebruiken rond bewegingskwaliteit. Tars bleek de ideale sparringpartner en kreeg hierdoor zin om zelf terug als freelance danser aan de slag te gaan en eigen werk te creëren. “Door corona viel die solovoorstelling uiteindelijk in het water, maar het leek ons wel een goed idee om samen een compagnie op te richten omdat die samenwerking zo verfrissend was voor ons beiden. Hoewel we allebei al een pak bagage hadden uit verschillende hoek – Mathias als autodidact in het circus, Tars in de danswereld – werd het onze eerste eigen compagnie dus moesten we nog heel wat dingen uitzoeken.”

In februari 2022 richtten Tars en Mathias Compagnie Pilolabo op, daarna volgden de subsidieaanvragen, maar die liepen niet van een leien dakje. “Aangezien we verschillende kunstvormen willen verweven, is het moeilijk om binnen het subsidieaanbod het juiste hokje te vinden. We dienden eerst een aanvraag in via het circusdecreet, maar daar kregen we geen steun. Daarna hebben we heel veel werk gestopt in een dossier voor het kunstendecreet. We volgden workshops en deden alles wat ons werd gesuggereerd. Vier maanden na indiendatum kregen we echter te horen dat we niet eerst een project mochten indienen via het circusdecreet en daarna via het kunstendecreet. Andersom mag kennelijk wel, maar niemand met wie we gepraat hadden wist daarvan of heeft ons daarop gewezen. Dat was voor ons een behoorlijke domper. Gelukkig kregen we als Gentse compagnie wel financiële steun van Stad Gent; vandaar ook de voorstellingen die we in de Minard spelen.”

© Sarah Vanheuverzwijn

Hun residentieperiode begonnen Tars en Mathias ongeveer een jaar voor de première. “Het plan was in totaal een viertal maanden aan residenties te spenderen verspreid over dat jaar, maar het werden er uiteindelijk drie. Met de planning van residenties is er weinig keuze als beginner. We wilden september vullen om goed voorbereid te zijn op de première, maar ons grootste blok residenties kregen we uiteindelijk in juni.”

In de beginfase spendeerden ze veel tijd aan onderzoek. “Niet alleen onze achtergronden maar ook onze manier van werken op elkaar afstemmen, was en is een zoektocht. Het is toch een groot verschil om uit een circus- of een dansachtergrond te komen. Circus lijkt op het eerste zicht heel vrij, maar is uiteindelijk vrij beperkend in vergelijking met dans. Je vertrekt vaak vanuit een bepaalde opdracht. Met dans kan er makkelijker geïmproviseerd worden, bij acrobatie ligt dat een pak moeilijker. In circus wordt ook weinig gefocust op de bewegingen tussen de trucs door. Het blijft een uitdaging om alles vloeiend in elkaar te laten overlopen.”

Ze zijn in het creëren nooit ver afgeweken van wat ze voor ogen hadden. “Als we op dezelfde golf zitten, kunnen we heel snel creëren. Het voelde ook allemaal heel natuurlijk aan. Voor ons is het niet prioritair om exact te kunnen zeggen wat alles betekent, we willen de invulling daarvan deels bij de toeschouwer laten. Anderzijds willen we wel met een dualiteit spelen. Iets abstracts brengen, maar tegelijk erg verfijnd, en er emotionele schoonheid aan toevoegen. Daarbij hebben we ons laten inspireren door de eerder ruwe en donkere schilderijen van de Servische kunstenaar Vladimir Velickovic, die tegelijk ook een verfijnde elegantie uitstralen.”

© Sarah Vanheuverzwijn

In januari van dit jaar zijn ze knopen beginnen doorhakken, bijvoorbeeld op het vlak van scenografie. “We wilden de scène heel eenvoudig houden en ze tegelijkertijd ingrijpend kunnen veranderen. Een groot doek was de oplossing. Het Naaipunt uit Antwerpen creëerde het aan de hand van gerecycleerde materialen.” Tussen de residenties door hebben ze in een studio in Antwerpen, het Oude Badhuis, heel wat gerepeteerd. Ze riepen ook de hulp in van Ives Thuwis. “We wilden verder gaan dan enkel het dans- of circustechnische, en Ives heeft ons daar met zijn achtergrond in het danstheater bij geholpen. We hadden daar zelf ook wel wat ervaring en interesse in, maar hij stelde ons de juiste vragen, zonder ons iets op te leggen, en dat was voor ons een erg fijne samenwerking.”

Daarna volgden drie weken in juni om het stuk samen te brengen en het lichtplan op te stellen. “Lichtdesigner Dominique Pollet en technicus Hans Valcke hebben toen op heel korte tijd een erg goed team gevormd. Mede door hun ruime ervaring – Dominique heeft zelf ook lang gedanst – is het zo snel gegaan.” Als nieuwe speler is het nochtans niet evident om de juiste mensen en partners te vinden. “Tars heeft twaalf jaar in het buitenland gewoond, en een nog niet bestaande voorstelling verkopen als nieuwe compagnie is niet eenvoudig, je kan niet verwijzen naar eerdere voorstellingen, mensen wachten graag nog even af, terwijl wij helemaal geen beginners zijn. Diegenen die ons dossier gelezen hebben, waren gelukkig meteen verkocht.”

“Momenteel (begin augustus 2023, red.) finetunen we wat we in juni hebben beslist, en doen we nog wat aanpassingen aan scènes en het lichtplan. In september hebben we nog twee dagen voor onze première in Kortrijk. Daar komen we met ons team terug samen voor de laatste repetities. Het is een fysiek hevig stuk dus het is ook nodig ons lichaam vooraf goed voor te bereiden.”

Artiesten: Tars Vandebeek en Mathias Goethals

Premièrereeks: 7 oktober 2023 (VITRINE PERPLX, Kortrijk), 12 oktober 2023 (Minard, Gent)

Residenties bij: PERPLX (coproductie), Miramiro, MAD festival. Samenwerking met het Oude Badhuis.

Auteur: Sarah Vanheuverzwijn
Dit artikel verscheen in Circusmagazine #76 (september 2023)